พญาเต่างอยเป็นรูปปั้นเต่าขนาดใหญ่ที่ตั้งอยู่ที่สวนสาธารณะริมลำน้ำพุงในอำเภอเต่างอย เต่างอยหมายถึงเต่าที่อยู่บนที่สูงหรืออยู่ริมตลิ่งหรือโขดหิน โดยมีประวัติความเป็นมาที่เล่าสืบต่อกันมาว่า เมื่อราว 400 ปีก่อน ไทยได้ทำสงครามกับลาว คนลาวพ่ายแพ้จึงถูกกวาดต้อนมาอยู่ในประเทศไทย เมื่อเดินทางมาถึงลำน้ำพุงซึ่งเป็นลำน้ำขนาดใหญ่ที่มีเต่าอาศัยอยู่เป็นจำนวนมาก จึงเห็นว่าบริเวณนี้น่าจะมีพืชพันธุ์ธัญญาหารที่อุดมสมบูรณ์ เหมาะแก่การเป็นที่อยู่อาศัย จึงได้ตั้งถิ่นฐานขึ้นบริเวณนี้โดยตั้งชื่อว่า “หมู่บ้านเต่างอย” ตามสภาพสถานที่มีเต่าอาศัยอยู่ริมฝั่งแม่น้ำ และต่อมาจึงเรียกอำเภอนี้ว่าอำเภอเต่างอยนั่นเอง
ต่อมาในพ.ศ. 2555 ได้มีการสร้างรูปปั้นเต่างอยขึ้นมาเพื่อเป็นสัญลักษณ์ของอำเภอ รูปปั้นนี้สร้างขึ้นโดยศูนย์ฝึกศิลปาชีพบ้านกุดนาขาม เมื่อวันที่ 14 มีนาคม พ.ศ. 2555 และทําพิธีพุทธาภิเษกเมื่อ วันที่ 5 เมษายน พ.ศ. 2555 มีขนาดกว้าง 4.59 เมตร ยาว 7.39 เมตร สูง 5.09 เมตร มีลักษณะเป็นรูปปั้นเต่าขนาดใหญ่ที่ตั้งอยู่ในสระน้ำ ตกแต่งกระดองด้านบนด้วยลวดลายของพระเกจิอาจารย์ ภายในองค์พญาเต่างอยบรรจุสิ่งศักดิ์สิทธิ์เอาไว้ ภายในสระน้ำตกแต่งด้วยรูปปั้นพญานาค ด้วยเหตุนี้รูปปั้นพญาเต่างอยจึงเป็นสัญลักษณ์ของอำเภอเต่างอย และเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่เป็นที่นับถือของชาวบ้าน โดยมีความเชื่อกันว่าถ้าได้สักการะบูชาจะเกิดโชคลาภและอายุยืนยาว
