อำเภอโคกศรีสุพรรณ
ที่ตั้งและอาณาเขต
อำเภอโคกศรีสุพรรณตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้
ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอเมืองสกลนครและอำเภอโพนนาแก้ว
ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอวังยางและอำเภอนาแก (จังหวัดนครพนม)
ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอนาแก (จังหวัดนครพนม) และอำเภอเต่างอย
ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอเต่างอยและอำเภอเมืองสกลนคร
การแบ่งเขตการปกครอง
การปกครองส่วนภูมิภาค
อำเภอโคกศรีสุพรรณแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 4 ตำบล 53 หมู่บ้าน ได้แก่
1. ตองโขบ (Tong Khop) 18 หมู่บ้าน
2. เหล่าโพนค้อ (Lao Phon Kho) 11 หมู่บ้าน
3. ด่านม่วงคำ (Dan Muang Kham) 11 หมู่บ้าน
4. แมดนาท่ม (Maet Na Thom) 13 หมู่บ้าน
การปกครองส่วนท้องถิ่น
ท้องที่อำเภอโคกศรีสุพรรณประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 4 แห่ง ได้แก่
เทศบาลตำบลตองโขบ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลตองโขบทั้งตำบล
องค์การบริหารส่วนตำบลเหล่าโพนค้อ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเหล่าโพนค้อทั้งตำบล
องค์การบริหารส่วนตำบลด่านม่วงคำ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลด่านม่วงคำทั้งตำบล
องค์การบริหารส่วนตำบลแมดนาท่ม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแมดนาท่มทั้งตำบล
วัดป่านาคนิมิตต์
วัดแห่งนี้หลวงปู่เสาร์ กนฺตสีโล ได้รุกขมูลผ่านมาก่อน ต่อมาหลวงปู่มั่น ได้รุกขมูลมาตามเส้นทางของหลวงปู่เสาร์และแวะพักที่นี่ หลวงปู่มั่นเห็นว่าสถานที่นี้สัปปายะ ท่านจึงปรารภกับญาติโยมว่า “คิดจะสร้างเป็นวัด” จึงได้มีการยกที่ดินถวายท่าน และสร้างเสนาสนะแบบชั่วคราวพอได้อยู่อาศัย แล้วท่านจึงเดินธุดงค์ต่อไปทางภาคเหนือ ๑๒ ปี หลังจากนั้นท่านจึงมาจำพรรษาที่นี่เป็นครั้งที่ ๒ ในปี พ.ศ.๒๔๘๖ ในช่วงสงครามโลกครั้งที่ ๒ ในครั้งนี้ชาวบ้านนามนได้สร้างกุฏิถวายองค์ท่าน รุ่งเช้าของวันที่ได้เริ่มต้นก่อสร้างปรากฏ หลวงปู่มั่นได้ชี้บอกโยมว่า “นั่นแหละ พญานาคทำรอยไว้ให้แล้ว” ชาวบ้านไปดูเป็นรอยกลมๆ จึงนำรอยนั้นเป็นหมายในการขุดหลุมตั้งเสากุฏิ ต่อมาเมื่อจะสร้างศาลาก็ปรากฏรอยนี้อีกจึงได้ลงเสาศาลาในลอยนั้นเช่นกัน ท่านจึงพูดกับโยมว่า “วัดนี้ชื่อว่าวัดป่านาคนิมิตต์” แต่ชาวบ้านนิยมเรียกว่า วัดป่าบ้านนามนตามชื่อหมู่บ้านนั้น ต่อมาเมื่อได้จดทะเบียนชื่อวัด จึงได้ใช้มงคลนามที่หลวงปู่มอบให้นี้เป็นชื่อวัด
วัดป่าวิสุทธิธรรม บ้านโคก
วัดป่าวิสุทธิธรรม บ้านโคก ตำบลตองโขบ อำเภอโคกศรีสุพรรณ จังหวัดสกลนคร ณ วัดป่าวิสุทธิธรรมแห่งนี้ หลวงปู่มั่นท่านได้ใช้ศาลาโรงธรรมที่พระอาจารย์กงมาสร้างขึ้นเป็นที่แสดงธรรมเทศนาอบรมศิษยานุศิษย์และพุทธบริษัท รวมทั้งเป็นที่ประชุมสงฆ์เพื่อวางระเบียบแบบแผนของคณะกัมมัฎฐานให้ถูกต้องในปัจจุบันทางวัดยังได้อนุรักษ์กุฏิและศาลาหลวงปู่มั่นที่หลวงปู่กงมาสร้างขึ้น โดยกุฏิได้มีการบูรณะครั้งใหญ่เมื่อเดือนกันยายน พ.ศ. ๒๕๔๕ บนกุฏิมีรูปหลวงปู่มั่นประดิษฐาน ส่วนศาลาได้การทำการบูรณะโดยแปลงเป็นอุโบสถแต่ยังได้รักษาสภาพเดิมไว้ให้มากที่สุดบนภายในประดิษฐานพระพุทธชินราชจำลองและ หุ่นขี้ผึ้งหลวงปู่มั่น บริเวณด้านหน้าศาลายังมีเจดีย์พิพิธภัณฑ์หลวงปู่อุ่น กลฺยาณธมฺโม อดีตเจ้าอาวาส ภายในเจดีย์ประดิษฐานพระพุทธชินราชจำลอง รูปหล่อขององค์หลวงปู่ บริขารบางส่วนและอัฐิธาตุขององค์หลวงปู่ที่มีลักษณะเป็นสีขาวมันคล้ายงาช้าง
วัดดอยธรรมเจดีย์
วัดดอยธรรมเจดีย์ ตำบลตองโขบ อำเภอโคกศรีสุพรรณ จังหวัดสกลนคร วัดดอยธรรมเจดีย์ แห่งนี้เคยเป็นถ้ำเสือ บนเทือกเขาภูพาน มีความสงบวิเวกดี ในปี พ.ศ. ๒๔๘๙ หลวงปู่กงมา จิรปุญฺโญ ได้มาปักกลดที่ปากถ้ำเสือนี้ แล้วปฏิบัติธรรมเจริญวิปัสสนากรรมฐานจนเสือที่เคยอาศัยอยู่ ณ ถ้ำแห่งนี้ ต้องหลีกทางให้ท่านอยู่ปฏิบัติเพราะสู้เมตตาธรรมของท่านไม่ได้ ซึ่งต่อมาหลวงปู่กงมา จิรปุญโญ ก็ได้สร้างเป็นวัดขึ้นมาและเป็นเจ้าอาวาสองค์แรก ปัจจุบันมี หลวงพ่อแบน ธนากโร เป็นเจ้าอาวาส ในคราวที่องค์หลวงตามหาบัว ญาณสัมปันโน เดินทางมาที่วัดแห่งนี้พร้อมกับ พระอุปัชฌาย์ คือ พระธรรมเจดีย์ (จูม พันธุโล) แห่งวัดโพธิสมภรณ์ จ.อุดรธานี และผู้ว่าราชการจังหวัดสกลนครในขณะนั้น ได้ตั้งชื่อวัดโดยเอานามพระอุปัชฌาย์ขององค์ท่านมาตั้งเป็นชื่อ วัดแห่งนี้จึงมีนามว่า “วัดดอยธรรมเจดีย์” มาจนกระทั่งทุกวันนี้ วัดตั้งอยู่ในเขตอำเภอโคกศรีสุพรรณ ออกจากตัวเมืองสกลนคร ไปเส้นทางสายอำเภอนาแก ระยะทางประมาณ ๒๐ กิโลเมตร พอถึงอำเภอโคกศรีสุพรรณเลี้ยวขวาเข้าไปอีกประมาณ ๕ กิโลเมตร เป็นวัดขนาดเนื้อที่ ๙๐๐ ไร่ เป็นป่าโปร่งบนภูเขาหิน สงบร่มรื่น หน้าร้อนค่อนข้างร้อนมากๆ อาจจะไม่ค่อยสะดวกเท่าไหร่ ซึ่งที่น่าจะดีมากๆ คือช่วงหน้าฝนหรือช่วงปลายฝนต้นหนาว เพราะมีลำธารน้ำไหล บรรยากาศสัปปายะ สงบร่มรื่นมาก หน้าหนาวก็จะหนาวมากแบบภาคอีสานตอนบน เหมาะแก่การปฏิบัติธรรม เจริญจิตตภาวนาเป็นยิ่งนัก วัดดอยธรรมเจดีย์ เป็นวัดป่าปฏิบัติสายท่านพระอาจารย์มั่น ภูริทัตโต โดยเป็น ๑ ใน ๔ วัดที่องค์หลวงตามหาบัว ญาณสัมปันโน ยกย่องว่าเป็นมหาวิทยาลัยสงฆ์แห่งภาคปฏิบัติ เพราะมีข้อวัตรปฏิบัติค่อนข้างเคร่งครัดตามแบบฉบับพระกรรมฐานสายนี้
ภูผาด่าง
ภูผาด่าง ตั้งอยู่ที่หมู่บ้านห้วยหีบ ตำบลตองโขบ อำเภอโคกศรีสุพรรณ จังหวัดสกลนคร ซึ่งอยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติภูผายล
